در مسیر یادگیری معماری، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که هر دانشجو یا علاقه‌مند به این حوزه باید به آن تسلط داشته باشد، آموزش طراحی پلان معماری با ضوابط شهرداری ایران است. این آموزش نه‌تنها برای ارائه پروژه‌های دانشگاهی اهمیت دارد، بلکه پایه‌ای ضروری برای ورود به بازار کار حرفه‌ای معماری است. در این مقاله به ساده‌ترین و کاربردی‌ترین روش ممکن، مرحله به مرحله به آموزش طراحی پلان معماری با رعایت ضوابط شهرداری می‌پردازیم تا هر فرد علاقه‌مند بتواند این مهارت را به راحتی یاد بگیرد و اجرا کند.
طراحی پلان معماری چیست
طراحی پلان معماری به زبان ساده یعنی ترسیم نقشه‌ای از فضاهای مختلف یک ساختمان شامل اتاق‌ها، آشپزخانه، سرویس بهداشتی، راه‌پله‌ها و سایر بخش‌ها به صورت دوبعدی. این پلان باید متناسب با نیازهای کارفرما، کاربری فضا و مهم‌تر از همه ضوابط شهرداری طراحی شود تا بتوان مجوز ساخت را برای آن دریافت کرد.
چرا رعایت ضوابط شهرداری در طراحی پلان مهم است
شهرداری هر شهر، برای حفظ نظم و ایمنی شهری، قوانین خاصی برای طراحی و ساخت ساختمان‌ها دارد. این ضوابط شامل فاصله از همسایه‌ها، میزان سطح اشغال، سطح زیربنا، حداقل نورگیری، عرض راه‌پله‌ها، پارکینگ، و موارد دیگر است. اگر این ضوابط در نقشه لحاظ نشوند، پروژه مجوز نخواهد گرفت. بنابراین آموزش دقیق طراحی پلان بر اساس این ضوابط یک ضرورت محسوب می‌شود.
مراحل آموزش طراحی پلان معماری با ضوابط شهرداری
در ادامه مراحل آموزش طراحی پلان معماری با رعایت کامل ضوابط شهرداری را به صورت مرحله به مرحله و قابل اجرا برای شما توضیح می‌دهیم.
مرحله 1 انتخاب زمین و شناخت مشخصات آن
قبل از شروع طراحی پلان، باید اطلاعات دقیق زمین مورد نظر را به دست آورید. این اطلاعات شامل:
- مساحت زمین (مثلا 200 متر مربع)
- ابعاد طول و عرض زمین
- تعداد بر (تک‌بر، دوبر یا سه‌بر بودن)
- موقعیت در بافت شهری (شمالی یا جنوبی بودن)
- محدودیت‌های قانونی خاص مانند قرارگیری در گذر یا طرح‌های توسعه
شناخت دقیق این اطلاعات پایه طراحی شما را تشکیل می‌دهد.
مرحله 2 استخراج ضوابط از شهرداری منطقه
در این مرحله، لازم است به شهرداری منطقه‌ای که زمین در آن قرار دارد مراجعه کنید یا با مراجعه به وب‌سایت آن، ضوابط مربوط به نوع زمین را دریافت کنید. برخی از مهم‌ترین مواردی که باید بدانید عبارت‌اند از:
- سطح اشغال مجاز (مثلاً 60 درصد زمین)
- تعداد طبقات مجاز (مثلاً 3 طبقه روی پیلوت)
- الزام به پارکینگ
- رعایت حریم نورگیری برای اتاق‌ها
مرحله 3 تهیه کروکی اولیه با دست
در این مرحله از آموزش، با استفاده از مداد و کاغذ، یک طرح اولیه از پلان مورد نظر را طراحی کنید. این طرح باید شامل فضاهای اصلی مثل نشیمن، آشپزخانه، اتاق خواب‌ها، سرویس‌ها و ورودی باشد. در این طرح باید سعی کنید به شکل منطقی و استاندارد، فضاها را در کنار هم قرار دهید و از حداکثر فضای مجاز استفاده کنید.
مرحله 4 استفاده از نرم‌افزارهای معماری
در این مرحله باید طرح اولیه را به صورت دقیق وارد نرم‌افزارهایی مانند AutoCAD یا Revit کنید. در این مرحله نکات زیر را رعایت کنید:
- استفاده از لایه‌های مجزا برای دیوار، در، پنجره، مبلمان و نوشته‌ها
- ترسیم دیوارها با ضخامت مناسب (مثلاً دیوار داخلی 10 سانتی‌متر، دیوار خارجی 20 سانتی‌متر)
- جانمایی دقیق فضاها بر اساس ابعاد واقعی
- درج اندازه‌گذاری‌ها به صورت میلی‌متر یا سانتی‌متر
- بررسی گردش مناسب در فضاها (مثلاً مسیر آشپزخانه تا پذیرایی یا اتاق خواب)
مرحله 5 کنترل ضوابط در پلان
پس از ترسیم نقشه در نرم‌افزار، نوبت به کنترل پلان بر اساس ضوابط شهرداری می‌رسد. برخی از چک‌لیست‌های مهم این بخش:
- بررسی فاصله پنجره‌ها تا همسایه‌ها
- تعداد و ابعاد پارکینگ
- نورگیری مناسب اتاق‌ها از حیاط یا نورگیر
- عرض راه‌پله‌ها (معمولاً حداقل 110 سانتی‌متر)
- وجود فضای سبز در حیاط یا بام
اگر نقشه‌ای از این چک‌لیست عبور نکند، باید مجدد بازنگری شود.
مرحله 6 گرفتن خروجی قابل ارائه
در مرحله نهایی آموزش، شما باید نقشه‌های نهایی را با کیفیت مناسب برای ارائه به شهرداری خروجی بگیرید. برای این کار:
- مقیاس را روی 1:100 تنظیم کنید
- خطوط ضخیم و نازک را درست تعریف کنید
- اندازه‌گذاری‌ها دقیق باشند
- فایل را با فرمت PDF یا چاپی ارائه دهید
مرحله 7 بررسی و اصلاح توسط کارشناس شهرداری
آخرین قدم، ارائه نقشه به شهرداری برای تأیید است. ممکن است کارشناس شهرداری ایرادهایی بگیرد که باید آن‌ها را اصلاح کرده و نسخه نهایی را مجدد ارائه دهید. این بخش نیاز به دقت بالا و تسلط کامل بر ضوابط دارد.
چرا باید این آموزش را در موسسه آموزشی فرهنگ نوین یاد بگیریم
موسسه آموزشی فرهنگ نوین با سال‌ها سابقه در آموزش معماری، دوره‌های تخصصی طراحی پلان با رعایت ضوابط شهرداری را با حضور اساتید مجرب و به صورت کاملاً پروژه‌محور برگزار می‌کند. در این دوره‌ها، هنرجویان از آموزش دستی تا ترسیم دیجیتال را مرحله به مرحله یاد می‌گیرند و با تمرین‌های واقعی آمادگی کامل برای ورود به بازار کار پیدا می‌کنند. اگر می‌خواهید به یک معمار حرفه‌ای تبدیل شوید، کلاس‌های معماری فرهنگ نوین بهترین انتخاب برای شما هستند.
بدون نظر